WSPR Nedir ? (Weak Signal Propagation Reporter)
WSPR fısıltı olarak tabir edilir. Datayı Mors benzeri bir yöntemle insan kulağının duyabileceği çok düşük frekanslı seslerle, düşük çıkış gücüyle, çok uzak noktalara iletmek için kullanılır. Kullanıcı çağrı kodunu, konumunu bildiren grid kodunu ve çıkış gücünü gönderir. Bu bilgiler aprs de olduğu gibi sinyali alan amatör telsizciler tarafından internette sunuculara gönderilir. Bu sayede gönderdiğiniz sinyallerin nerelere ulaştığını harita üzerinden kolaylıkla takip edebilirsiniz. Aşağıda NT7S nin 10 miliwatt çıkış gücüyle yaklaşık 3000km uzağa sinyal gönderdiğini görebilirsiniz.
Ayrıca http://wsprnet.org/drupal/wsprnet/map adresinden WSPR çağrılarını canlı olarak izleyebilirsiniz
WSPR Nasıl Çalışır?
6 Hz band genişliğinde 4 faz kaydırma yöntemi (4-FSK) ile iletim sağlanır. Her bir fazın süresi yaklaşık olarak 1.46 Hertz (0,68 saniye ) uzunluğundadır. Çok küçük bir aralık olduğu için alıcıdan modülasyonsuz tek bir tonda ses (Islık-Uğultu) duyuluyor gibi algılanır. Mesaj uzunluğu 50 bit ve 112 bit doğrulama kodu vardır. Toplamda 162 bit iletilir. Mesaj uzunluğundan daha fazla kontrol-doğrulama biti olduğu için sinyalde oluşan hatalar rahatlıkla düzeltilebilir. İletim süresi (0,68 saniye x 162 bit) 110,16 saniyedir.
Duyulan ses bilgisayar programı aracılığıyla waterfall görünümüne dönüştürülür.
WSPR da saat senktronizasyonu çok önemlidir. Gönderime çift sayılı dakikaların başında başlanır ve iletim iki dakikadan kısa sürer. Yaklaşık olarak 1 saniyelik sapmalara izin verilir ama bu süre bir saniyeden fazlaysa sinyal işleme alınmaz. Bu sebeple gönderim yaptığınız cihazın saatini zaman sunucularından yada gps aracılığı ile mutlaka senkronize etmelisiniz. Yukarıdaki resimde görüldüğü gibi paketler bloklar halinde işlenir.
KP4MD nin WSPR decoding isimli videosuna bakarsanız daha net anlayabilirsiniz. Ayrıca internette bunun gibi birçok video da bulabilirsiniz.
Standart mors iletişiminde bir nokta için 0,1 saniye yeterli olmaktadır. Bu hızla dakikada yaklaşık 12 kelime gönderilebilir. Ancak uzun mesafelere çok düşük çıkış gücüyle veri gönderilmek istendiğinde alıcınızda duyduğunuz 0,1 saniyelik ses değişiminin, mors olarak gönderilen noktamı yoksa parazit mi olduğunu anlamak pek mümkün değildir. Çok küçük alım bant genişliklerinde mors kullanabilmek için uzun ton kullanmak gerekmektedir. Bu şekilde çalışan QRSS (çok düşük hızdaki mors kodu) sistemi sinyalleri için bir nokta 3 saniye bile sürmektedir. Hata düzeltmesi için herhangi bir yapı yoktur. WSPR da 1 bit iletimi için 0,68 saniye gereklidir. Mesaj uzunluğunun iki katından fazla kontrol biti olduğu için sorunsuz veri iletimi sağlanır.
WSPR Grid Nedir?
WSPR 2.0 programına ait ekran görüntüsüne baktığımızda çağrı kodunun yanında grid kodu olduğu görebilirsiniz.
WSPR da tam olarak koordinat belirtilmez. Çok fazla data gönderme imkanı olmadığı için ızgara (grid) yönetmi kullanılır. Standart olarak 4 haneli grid kodu kullanır ama farklı yöntemlerle 6 haneli, daha dar alanlar belirten grid de kullanılabilir. Buradan bulunduğunuz ilin yada konumun grid kodunu öğrenebilirsiniz. Örneğin Erzurum’ un 4 haneli grid kodunu LM09 aradığımızda geniş;
Yine Erzurum’ un 6 haneli grid kodu olan LM09pv kodunu aradığımızda ise çok daha dar alan belirttiğini görebilirsiniz.
WSPR da Hangi Frekanslar Kullanılır?
WSPR için genellikle iyonosferden yansıyabilem özelliğinden dolayı HF bandı (3-30 Mhz) kullanılır. Ancak hf bandının kullanılması şart değildir. Daha yüksek ve alçak frekans bandları da kullanılabilir. http://wsprnet.org/olddb web sayfasına bakarsanız en çok 20 metre bandının kullanıldığını görebilirsiniz. Kullanılması tavsiye edilen frekanslar aşağıdaki gibidir.
| Band | Dial freq (MHz) | Tx freq (MHz) |
|---|---|---|
| 160m | 1.836600 | 1.838000 – 1.838200 |
| 80m | 3.592600 | 3.594000 – 3.594200 |
| 60m | 5.287200 | 5.288600 – 5.288800 |
| 40m | 7.038600 | 7.040000 – 7.040200 |
| 30m | 10.138700 | 10.140100 – 10.140300 |
| 20m | 14.095600 | 14.097000 – 14.097200 |
| 17m | 18.104600 | 18.106000 – 18.106200 |
| 15m | 21.094600 | 21.096000 – 21.096200 |
| 12m | 24.924600 | 24.926000 – 24.926200 |
| 10m | 28.124600 | 28.126000 – 28.126200 |
| 6m | 50.293000 | 50.294400 – 50.294600 |
| 2m | 144.488500 | 144.489900 – 144.490100 |
WSPR da İletimi Etkileyen Faktörler Nelerdir?
WSPR da uzak mesafelere sinyal iletmek için birçok faktör vardır. Öncelikle dalga boyu yüksek olan düşük frekanslar seçilirse iyonosferden daha iyi yansıyacağı için daha uzak mesafelere iletim ihtimali vardır. Atmosfer koşulları, mevsimler, gece ve gündüz olması da iyonosferin tepkisini değiştirecektir. Havanın bulutlu olması da sinyalleri keseceği için dezavantajdır. Ayrıca vericinin çıkış gücü, antenin konum ve iyi ayarlanmış olması da çok önemlidir. Tüm bunların yanı sıra sinyal gönderdiğiniz frekansı dinleyen birlileri mutlaka olmalıdır 🙂 aksi durumda sinyaller internet ortamına aktarılmayacağı için çok uzaklara iletim yapsanız bile sonuç alamayacaksınız 🙂
WSPR ile ilgili internette birçok kaynak bulabilirsiniz. Türkçe kaynak olmaması nedeniyle dilim döndüğümce anlatmaya çalıştım. Sonraki yazılarda görüşmek üzere…
Kaynaklar:
